คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) และกองทัพเรือ ได้จัดการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อรับฟังความคิดเห็นต่อร่างแนวทางการปฏิบัติด้านสิทธิมนุษยชนในการฝึกทหารใหม่และทหารกองประจำการ (DO’s & DON’Ts) ระหว่างวันที่ 27 - 28 พฤศจิกายน 2568 ณ โรงแรมเดอะ นาวี เฮ้าส์ อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี โดยมีผู้บังคับบัญชาหน่วยต่าง ๆ ของกองทัพเรือเข้าร่วมกว่า 20 นาย การประชุมครั้งนี้เป็นผลสืบเนื่องจากภารกิจตรวจเยี่ยมเชิงป้องกัน ณ ศูนย์ฝึกทหารใหม่ กรมยุทธศึกษาทหารเรือ เมื่อวันที่ 5-6 มีนาคม 2568 และการอบรมเชิงปฏิบัติการครูฝึกทหารใหม่และทหารกองประจำการ เมื่อวันที่ 29-30 กรกฎาคม 2568 ซึ่งนำมาสู่การยกร่างเอกสารแนวปฏิบัติที่ควรทำ และที่ต้องไม่ทำโดยเด็ดขาดในการฝึกทหาร หรือเอกสาร DO’s & DON’Ts เพื่อใช้เป็นมาตรฐานกลางในการปฏิบัติหน้าที่ของครูฝึกทุกระดับ

            นายวสันต์ ภัยหลีกลี้ กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ กล่าวเปิดการประชุม โดยเน้นย้ำถึงความร่วมมือระหว่างสองหน่วยงานและพัฒนาการในการป้องกันไม่ให้เกิดการละเมิดสิทธิมนุษยชนในการฝึกทหาร และการเคารพศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ขณะที่พลเรือตรี รัชยศ  รัชตรุ่งโรจน์กุล รองเจ้ากรมข่าวทหารเรือ กล่าวย้ำเจตนารมณ์ของกองทัพเรือในการพัฒนาการฝึกที่มีมาตรฐานสากล เคารพสิทธิมนุษยชนและศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ทั้งนี้ มีการบรรยายพิเศษโดยนาวาเอก ทิวา  อ่อนละออ ผู้บังคับการศูนย์ฝึกทหารใหม่ ในหัวข้อ “กองทัพเรือกับการยกระดับมาตรฐานการฝึกที่เคารพสิทธิมนุษยชน” ตลอดการประชุม ผู้เข้าร่วมได้แลกเปลี่ยนความคิดเห็นอย่างกว้างขวางในประเด็นสำคัญ 4 ด้าน ได้แก่ 1) การลงโทษและการลงทัณฑ์ 2) การห้ามใช้ความรุนแรง 3) สุขภาพจิตและโครงสร้างพื้นฐาน และ 4) กลไกร้องเรียนและการสื่อสารกับญาติ โดยทุกฝ่ายเห็นพ้องว่า การฝึกทหารใหม่และทหารกองประจำการต้องตั้งอยู่บนหลักความปลอดภัย เคารพศักดิ์ศรี และปราศจากการปฏิบัติที่โหดร้าย สอดคล้องกับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 และพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ. 2565 รวมถึงสนธิสัญญาที่ไทยเป็นภาคี

            ร่าง DO’s & DON’Ts ประกอบด้วยหลักการปฏิบัติที่ควรทำ เช่น การสร้างพื้นที่ปลอดภัย การลงโทษตามหลักเกณฑ์ และการดูแลสุขภาพจิต ตลอดจนข้อห้ามสำคัญ เช่น ห้ามใช้ความรุนแรง ห้ามแยกกักในที่ลับ ห้ามใช้อำนาจเหนือรุ่นน้องโดยมิชอบ และห้ามปิดกั้นช่องทางร้องเรียนหรือการติดต่อกับญาติ ทั้งนี้ รูปแบบดังกล่าวได้รับการพัฒนาจากข้อค้นพบภายหลังการตรวจเยี่ยมเชิงป้องกันของ กสม. และการประชุมกลุ่มย่อยระหว่างหน่วยต่าง ๆ ของกองทัพเรือ

            ในช่วงการระดมความเห็นเมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน 2568 ผู้แทนจากหน่วยต่าง ๆ ได้นำเสนอความพร้อมและข้อท้าทายของการนำแนวทางดังกล่าวไปใช้จริง เช่น การเสริมสร้างศักยภาพครูฝึก ระบบติดตามผล การปรับโครงสร้างพื้นฐาน และการพัฒนากลไกร้องเรียนที่ปลอดภัย ซึ่งกรอบข้อเสนอทั้งหมดจะถูกรวบรวมเพื่อนำเสนอต่อผู้บัญชาการทหารเรือเพื่อพิจารณากำหนดเป็นนโยบายกลางของกองทัพเรือ

            พลเรือตรี รัชยศ รัชตรุ่งโรจน์กุล รองเจ้ากรมข่าวทหารเรือ ยังได้กล่าวในช่วงวิสัยทัศน์การนำข้อเสนอไปสู่การปฏิบัติจริงว่า กองทัพเรือมีความมุ่งมั่นที่จะผลักดันให้เอกสาร DO’s & DON’Ts ถูกนำไปบังคับใช้อย่างเป็นรูปธรรมในทุกหน่วยฝึก โดยใช้เป็นมาตรฐานร่วมกับนโยบาย Navy Safety และระบบกำกับดูแลด้านความปลอดภัยของกองทัพเรือในภาพรวม

            สำนักงาน กสม. และกองทัพเรือจะร่วมกันสรุปข้อเสนอเชิงนโยบาย พร้อมจัดทำเอกสารฉบับสมบูรณ์เพื่อนำไปใช้เป็นกรอบปฏิบัติสำหรับครูฝึก ผู้บังคับบัญชา และผู้รับการฝึก เพื่อให้การฝึกทหารใหม่และทหารกองประจำการเป็นกระบวนการที่ปลอดภัย มีประสิทธิภาพ และเคารพศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์อย่างแท้จริง