เมื่อวันที่ 20 – 21 พฤศจิกายน 2568 นางสาวศยามล ไกยูรวงศ์ กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พร้อมด้วยนายไพโรจน์  พลเพชร ที่ปรึกษาประจำ กสม. และเจ้าหน้าที่สำนักงาน กสม. ลงพื้นที่และจัดประชุมรับฟังข้อมูลและความเห็นเพื่อตรวจสอบข้อเท็จจริงกรณีร้องเรียนว่า กระบวนการขออนุญาตประกอบกิจการโรงงานน้ำตาลและโรงไฟฟ้าชีวมวลในพื้นที่ตำบลบ้านคู อำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์ ขาดการมีส่วนร่วมของประชาชน และโครงการอาจส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและประชาชนในพื้นที่ โดยมีกำหนดการดังนี้

          วันที่ 20 พฤศจิกายน 2568 เวลา 09.00 น. กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ และคณะ ลงตรวจสอบพื้นที่บริเวณที่มีการยื่นขออนุญาตประกอบกิจการโรงงานน้ำตาล และโรงไฟฟ้าชีวมวลที่ตั้งอยู่ที่ตำบลบ้านคู อำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์ และรับฟังข้อเท็จจริงจากประชาชนในพื้นที่ที่อาจได้รับผลกระทบ ณ ศาลาประชาคมบ้านโนน ซึ่งชาวบ้านมีข้อห่วงกังวลเกี่ยวกับการจัดทำเวทีรับฟังความคิดเห็น ค 1 ของการทำรายงานประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม (EIA) โดยเน้นเชิญกลุ่มเป้าหมายที่อยู่ห่างไกลภายในรัศมี 5 กม รอบที่ตั้งโรงงาน และไม่ได้รับผลกระทบโดยตรง นอกจากนี้ บริษัทยังให้ข้อมูลแก่ประชาชนไม่รอบด้าน เช่น เรื่องผลกระทบที่จะเกิดขึ้น ได้แก่ มลพิษทางอากาศที่ก่อให้เกิดฝุ่น PM 2.5 การแย่งชิงทรัพยากรน้ำของหนองคูขาด และคลองอีสานเขียว แหล่งน้ำสำคัญที่ใกล้กับที่ตั้งของโรงงาน และชุมชนอำเภอนาโพธิ์ใช้ประโยชน์ทั้งบนดินและใต้ดิน ด้านการจราจร หากมีการประกอบกิจการจะมีรถบรรทุกสิบล้อ เข้า-ออกในพื้นที่ถนนสาย บร.4046 ซึ่งเป็นถนน 2 เลน อาจจะก่อให้เกิดอุบัติเหตุภายในชุมชน เป็นต้น

          ภายหลังการจัดประชุมรับฟังความเห็นของประชาชน กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติและคณะได้เดินทางไปโรงพยาบาลนาโพธิ์ เพื่อรับฟังข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการจัดทำเป็นโรงพยาบาลฟอกไตประจำอำเภอ ซึ่งเจ้าหน้าที่แจ้งว่า แม้การประกอบกิจการโรงงานจะไม่มีผลกระทบโดยตรง แต่โรงพยาบาลใช้แหล่งน้ำจากหนองจอกที่เป็นแหล่งน้ำบริสุทธิ์เพียงแหล่งเดียวในอำเภอเพื่อใช้ในการฟอกไตให้กับประชาชนในพื้นที่ หากมีการประกอบกิจการโรงงานน้ำตาลจะกระทบกับการใช้น้ำจากหนองจอกที่รับน้ำจากหนองคูขาดและคลองอีสานเขียว

          เวลา 13.30 น. กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติได้จัดประชุมรับฟังข้อเท็จจริงและความเห็น ร่วมกับ องค์การปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท) และกำนันในทุกตำบล ได้แก่ องค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) บ้านคู อบต. บ้านดู่ อบต. ศรีสว่าง อบต. บ้านนาโพธิ์ และเทศบาลตำบลนาโพธิ์ อำเภอนาโพธิ์ อบต. บ้านเป้า อำเภอพุทไธสง ณ องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านคู อำเภอนาโพธิ์ ซึ่งกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติจะรวบรวมข้อเท็จจริงทั้งหมดไปหารือกับหน่วยงานระดับจังหวัดที่เกี่ยวข้องต่อไป

          วันที่ 21 พฤศจิกายน 2568 เวลา 09.30 น. ที่ศาลากลางจังหวัดบุรีรัมย์ กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ และคณะ ได้จัดประชุมรับฟังข้อเท็จจริงและความเห็นร่วมกับส่วนราชการในภูมิภาค และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยมีนายเกรียงศักดิ์  สมจิต รองผู้ว่าราชการจังหวัดบุรีรัมย์ เป็นประธานเปิดการประชุม ทั้งนี้ มีหน่วยงานที่เข้าร่วมประชุม ได้แก่ สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดบุรีรัมย์ สำนักงานเกษตรจังหวัดบุรีรัมย์ สำนักงานกำกับกิจการพลังงานประจำเขต 6 (นครราชสีมา) สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 11 (นครราชสีมา) สำนักงานโยธาธิการและผังเมืองจังหวัดบุรีรัมย์ องค์การบริหารส่วนตำบลที่เกี่ยวข้อง และประชาชนในพื้นที่ที่อาจได้รับผลกระทบจากการประกอบกิจการโรงงานน้ำตาลและโรงไฟฟ้าชีวมวลในพื้นที่อำเภอนาโพธิ์และอำเภอชำนิเข้าร่วมรับฟัง โดยผลการประชุมสรุปว่า คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) จะทำหนังสือถึงสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) อย่างเร่งด่วนเกี่ยวกับข้อห่วงกังวลของประชาชนในพื้นที่ พร้อมรายงานการประชุมในวันนี้  และจะตรวจสอบประเด็นสิทธิการเข้าถึงข้อมูลและการมีส่วนร่วมในการแสดงความเห็นในเวทีการจัดรับฟังความเห็นระหว่างการจัดทำรายงาน EIA พื้นที่ตั้งของโรงงานมีความเหมะสมหรือไม่อย่างไร และหาก กสม. ตรวจสอบพบว่ามีข้อจำกัดเกี่ยวกับกฎหมาย ก็จะมีข้อเสนอแนะในการปรับปรุงกฎหมายต่อไป