เมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน 2568 นางสาวสุภัทรา นาคะผิว กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พร้อมด้วยนายพิทยา จินาวัฒน์ ที่ปรึกษาประจำคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ และเจ้าหน้าที่สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (สำนักงาน กสม.) เข้าร่วมประชุมเชิงปฏิบัติการ “แลกเปลี่ยนความคิดเห็นต่อการบังคับใช้ประมวลกฎหมายยาเสพติด เพื่อจัดทำข้อเสนอแนะในการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายให้สอดคล้องกับหลักสิทธิมนุษยชน” โดยได้รับเกียรติจากนายชาญเชาวน์ ไชยานุกิจ อดีตปลัดกระทรวงยุติธรรม ร่วมเป็นวิทยากรแลกเปลี่ยนความคิดเห็นด้วย ณ โรงแรมจุบิลี เพรสทีจน์ รัชดาภิเษก กรุงเทพมหานคร

               การประชุมครั้งนี้มีผู้แทนจากหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องเข้าร่วม ได้แก่ สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (ป.ป.ส.) กองบัญชาการตำรวจปราบปรามยาเสพติด สำนักงานตำรวจแห่งชาติ สำนักงานศาลยุติธรรม กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ กระทรวงยุติธรรม และกระทรวงสาธารณสุข เพื่อร่วมกันวิเคราะห์ปัญหา อุปสรรค และข้อท้าทายในการบังคับใช้ประมวลกฎหมายยาเสพติด ซึ่งมีผลใช้บังคับตั้งแต่ปี 2564

               ที่ประชุมได้แลกเปลี่ยนความเห็นในประเด็นแนวคิดหลักอันเป็นเจตนารมณ์ของประมวลกฎหมายยาเสพติด เช่น การมุ่งดำเนินคดีกับผู้ค้ารายใหญ่ การถือว่าผู้เสพเป็นผู้ป่วยที่ควรได้รับการบำบัดฟื้นฟู การพิจารณาโทษตามพฤติการณ์แทนการนับจำนวนหรือปริมาณยาเสพติด รวมถึงการสร้างความร่วมมือของครอบครัวและชุมชนในการป้องกันและฟื้นฟูผู้เสพ ทั้งยังได้หารือถึงความสอดคล้องของกฎกระทรวงกำหนดปริมาณยาเสพติดที่สันนิษฐานว่ามีไว้เพื่อเสพกับเจตนารมณ์ของกฎหมายฉบับนี้ โดยที่ประชุมพบว่า แม้ประมวลกฎหมายยาเสพติดมีเป้าหมายลดการเป็นอาชญากรรม (Decriminalization) แต่การบังคับใช้ยังไม่บรรลุผล เนื่องจากขาดความเข้าใจที่ตรงกันในหมู่ผู้ปฏิบัติในกระบวนการยุติธรรม จึงมีข้อเสนอให้ทุกหน่วยงานสร้างความเข้าใจร่วมกันตั้งแต่ระดับนโยบายถึงระดับปฏิบัติ และจัดทำฐานข้อมูลกลางเพื่อใช้ร่วมกัน

               นอกจากนี้ ที่ประชุมยังได้หารือถึงผลจากการประกาศใช้ประมวลกฎหมายยาเสพติด ในประเด็นการขอกำหนดโทษใหม่ของผู้ต้องขังคดียาเสพติดที่ กสม. ได้รับการร้องเรียนว่ายังมีการดำเนินการที่ไม่สอดคล้องกันในพื้นที่ต่าง ๆ ดังนั้น ในโอกาสประเมินผลสัมฤทธิ์ของประมวลกฎหมายยาเสพติด สำนักงาน ป.ป.ส. ควรเปิดเวทีรับฟังความคิดเห็นรอบด้าน ทั้งในเชิงโครงสร้าง นโยบาย และการปฏิบัติ เพื่อให้เกิดผลในทางปฏิบัติอย่างแท้จริง ทั้งนี้ กสม. จะรวบรวม วิเคราะห์ และจัดทำข้อเสนอแนะเชิงระบบเสนอต่อรัฐสภา คณะรัฐมนตรี และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ตามอำนาจหน้าที่ตามรัฐธรรมนูญมาตรา 247 (3) ต่อไป