เมื่อวันที่ 3 - 4 กันยายน 2568 ที่อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ นางปรีดา  คงแป้น กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พร้อมด้วยนายชำนาญวิทย์  เตรัตน์ รองปลัดกระทรวงมหาดไทย นำทีมเจ้าหน้าที่สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ลงพื้นที่บูรณาการการทำงานร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการออกหน่วยคลินิกสิทธิมนุษยชนเคลื่อนที่ เพื่อแก้ไขปัญหาคนไทยพลัดถิ่น ตามหนังสือกระทรวงมหาดไทย ด่วนที่สุด ที่ มท 0211.4/ว5828 ลงวันที่ 30 มิถุนายน 2568 เรื่อง การขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาสิทธิและสถานะบุคคลกลุ่มคนไทยพลัดถิ่น เพื่อแก้ไขปัญหาคนไทยพลัดถิ่นให้แล้วเสร็จในเดือนกันยายน 2568 โดยประสานความร่วมมือกับอำเภอบางสะพาน กรมสอบสวนคดีพิเศษ กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ สำนักงานยุติธรรมจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน มูลนิธิชุมชนไทย คลินิกกฎหมาย และเครือข่ายคืนสัญชาติคนไทย

          การลงพื้นที่ดังกล่าวได้จัดประชุมเชิงปฏิบัติการร่วมกับหน่วยงานเพื่อสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับการยื่นคำขอรับรองความเป็นคนไทยพลัดถิ่น และได้จัดให้มีกระบวนการสอบปากคำ ปค.14 โดยเป็นผู้ที่สามารถยื่นคำขอพิสูจน์และรับรองความเป็นคนไทยพลัดถิ่นได้ จำนวน 25 ราย ขอแก้ไขรายการตามมาตรา 9/6 พระราชบัญญัติสัญชาติ (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2555 จำนวน 65 ราย และขอรับคำปรึกษาทางกฎหมายเกี่ยวกับการแก้ไขปัญหาสถานะบุคคล จำนวน 448 ราย รวมมีผู้มาขอรับบริการทั้งสิ้น จำนวน 538 ราย

          นอกจากนี้ กสม. และหน่วยงานที่ประสานความร่วมมือยังได้ประชุมร่วมกับนายอำเภอหรือผู้แทน 8 อำเภอ ได้แก่ อำเภอเมือง กุยบุรี ทับสะแก บางสะพาน สะพานน้อย ปราณบุรี ร้อยยอด และหัวหิน โดยมีข้อสรุปร่วมกันว่า กรณีที่นายทะเบียนอำเภอพิจารณาแล้วเห็นว่า มีความจำเป็นต้องใช้หลักฐานทางนิติวิทยาศาสตร์เพื่อประกอบการพิจารณาสถานะบุคคล ให้สำนักงาน กสม. ประสานสถาบันนิติวิทยาศาสตร์ในการออกหน่วยจัดเก็บตัวอย่างสารพันธุกรรม (DNA)

          ทั้งนี้ สถาบันนิติวิทยาศาสตร์ ดำเนินการจัดเก็บตัวอย่างสารพันธุกรรมในพื้นที่อำเภอบางสะพาน และอำเภอทับสะแก จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ โดยมีรายละเอียด ดังนี้

          - อำเภอบางสะพาน มีผู้เข้ารับการตรวจสารพันธุกรรม จำนวน 64 ราย 24 ครอบครัว ในจำนวนดังกล่าวมีผู้ใช้เป็นข้อมูลประกอบการพิจารณา จำนวน 24 ราย ตกหล่น จำนวน 40 ราย

          - อำเภอทับสะแก มีผู้เข้ารับการตรวจสารพันธุกรรม จำนวน 9 ราย 4 ครอบครัว ในจำนวนดังกล่าวมีผู้ใช้เป็นข้อมูลประกอบการพิจารณา จำนวน 4 ราย ตกหล่น จำนวน 5 ราย