เมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม 2568 นางสาวสุภัทรา  นาคะผิว กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พร้อมด้วยนายพิทยา  จินาวัฒน์ และนายบุญแทน ตันสุเทพวีรวงศ์ ที่ปรึกษาประจำ กสม. นายสมชาย  หอมลออ และ ผศ.ดร.นพ. อภินันท์  อร่ามรัตน์ ผู้ทรงคุณวุฒิ และผู้แทนจากหน่วยงานภาครัฐ ได้แก่ ดร.นพ. กนก  อุดวิชัย ผู้อำนวยการโรงพยาบาลธัญญารักษ์สงขลา ผู้แทนสถาบันบำบัดรักษาและฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติดแห่งชาติบรมราชชนนี (สบยช.) และ ผศ. (พิเศษ) นพ. ชลอวัฒน์  อินปา รองผู้อำนวยการสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการบำบัดฟื้นฟูและรักษาผู้ติดยาเสพติด (สคส.) ได้ลงพื้นที่ตรวจเยี่ยมเชิงป้องกัน เพื่อศึกษารูปแบบการบำบัดฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติดเชิงองค์รวมในลักษณะชุมชนบำบัด (Therapeutic Community) และร่วมเสนอแนะแนวทางการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนในสถานฟื้นฟูที่จัดตั้งขึ้นตามกฎหมายเกี่ยวกับการบำบัดรักษาและฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติด ณ ชุมชนบำบัดภาคเหนือแห่งประเทศไทย (บ้านพระเมตตา) อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่

          การตรวจเยี่ยมในครั้งนี้ถือเป็นส่วนหนึ่งของแผนงานเชิงป้องกันการทรมานและการปฏิบัติที่ไม่เหมาะสม ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 ของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) โดยบ้านพระเมตตาได้รับการคัดเลือกเป็นหนึ่งในสถานที่นำร่อง จากความโดดเด่นในการบำบัดรักษาแบบองค์รวม (Holistic Care) การส่งเสริมศักยภาพและบทบาทของผู้รับบริการ และการผสมผสานหลักการมีส่วนร่วมกับสังคมและชุมชนเข้ากับการจัดการองค์กรอย่างเป็นระบบ ซึ่งเป็นแนวทางที่สอดคล้องกับหลักสิทธิมนุษยชน

          บ้านพระเมตตาเป็นสถานฟื้นฟูที่จดทะเบียนอย่างถูกต้องตามกฎหมาย ตั้งอยู่บนพื้นที่กว่า 40 ไร่ รองรับผู้เข้ารับการบำบัดได้ประมาณ 80 คนต่อรอบ ปัจจุบันมีแผนขยายการรองรับเพื่อให้บริการแก่กลุ่มเป้าหมายใหม่ ได้แก่ ผู้หญิงและผู้มีความหลากหลายทางเพศ (LGBTQ) โดยมุ่งหวังให้การฟื้นฟูไม่เพียงแต่หยุดการใช้ยาเสพติด แต่ยังเสริมพลังให้ผู้คนกลับไปใช้ชีวิตในสังคมได้อย่างมีคุณค่า

          คณะตรวจเยี่ยมได้สัมภาษณ์ผู้รับบริการ และเจ้าหน้าที่ในพื้นที่จริง พร้อมแลกเปลี่ยนข้อเสนอแนะเชิงนโยบายกับผู้บริหารของบ้านพระเมตตา โดยข้อคิดเห็นจากผู้ทรงคุณวุฒิสนับสนุนรูปแบบการดำเนินงานของบ้านพระเมตตาที่มีความยืดหยุ่น เป็นธรรม และมีศักยภาพในการขยายผล โดยเสนอให้ภาครัฐสนับสนุนเชิงระบบ ทั้งในด้านงบประมาณ การยกระดับมาตรฐาน และการให้การรับรองทางวิชาการ เพื่อให้เกิดการขยายผลในพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วประเทศ

          กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ กล่าวในการตรวจเยี่ยมครั้งนี้ว่า บ้านพระเมตตาแสดงให้เห็นว่าการฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติดสามารถดำเนินการได้โดยไม่ต้องละเมิดศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ และมีพลังของชุมชนเป็นฐานหลักในการเปลี่ยนแปลงชีวิตของผู้คน ที่ผ่านมามีการร้องเรียนเกี่ยวกับการทรมานในสถานฟื้นฟูหลายแห่ง แต่บ้านพระเมตตาถือเป็นตัวอย่างของการบำบัดรักษาและฟื้นฟูที่เห็นความสำคัญในการส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้และยกระดับแนวทางการฟื้นฟูไปสู่มาตรฐานทั้งทางด้านสาธารณสุขและสิทธิมนุษยชน