เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2568 ที่โรงแรม ทีเค พาเลซ แอนด์ คอนเวนชั่น กรุงเทพฯ สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (สำนักงาน กสม.) จัดการเสวนารับฟังความคิดเห็นและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ พัฒนาการ ข้อท้าทาย และข้อเสนอแนะ ในการทำงานเพื่อคุ้มครองและส่งเสริมประเด็นธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน โดยในการเสวนามีผู้แทนจากภาคีเครือข่ายภาคประชาสังคมที่ทำงานด้านการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน และผู้สนใจเข้าร่วมทั้งในห้องเสวนาและผ่านระบบออนไลน์กว่า 80 คน

               ในช่วงเช้า ประธานกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พรประไพ  กาญจนรินทร์ กล่าวต้อนรับผู้เข้าร่วมเสวนา โดยได้กล่าวถึงแนวคิดการประกอบธุรกิจที่เคารพสิทธิมนุษยชนที่มิได้เป็นเพียงการทำกิจกรรมเพื่อแสดงความรับผิดชอบต่อสังคม (Corporate Social Responsibility: CSR) แต่ต้องเป็นการตรวจสอบการดำเนินธุรกิจอย่างรอบด้านตลอดห่วงโซ่อุปทานเพื่อความยั่งยืนในระยะยาว โดยที่ผ่านมาคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) มีข้อเสนอแนะต่อการละเมิดสิทธิมนุษยชนที่เกิดจากการประกอบธุรกิจหลายกรณี เช่น การป้องกันและแก้ไขผลกระทบจากโครงการพัฒนาขนาดใหญ่ เพื่อให้เกิดการแก้ไขปัญหาอย่างเป็นระบบ อย่างไรก็ตาม การขับเคลื่อนประเด็นธุรกิจกับสิทธิมนุษยชนยังมีข้อท้าทาย และต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ซึ่งภาคประชาสังคมเป็นผู้มีบทบาทนำการขับเคลื่อนเรื่องนี้ให้เกิดผลอย่างเป็นรูปธรรมได้

               จากนั้น อาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ดร. ภัทรพงษ์  แสงไกร นำเสนอความก้าวหน้าและความท้าทายในภูมิทัศน์ของกฎหมาย และนโยบายด้านธุรกิจกับสิทธิมนุษยชนในระดับสากล รวมถึงกระทบผลที่มีต่อผู้ประกอบการไทยที่ส่งออกสินค้า หรืออยู่ในห่วงโซ่อุปทานของกิจการในสหภาพยุโรปอันเนื่องมาจากการบังคับใช้กฎหมายใหม่ของสหภาพยุโรป นอกจากนี้ ยังได้รับเกียรติจากวิทยากรผู้มีประสบการณ์การติดตามตรวจสอบผลกระทบจากการประกอบธุรกิจและข้อจำกัดของการบังคับใช้กฎหมายประกอบด้วย (1) ผู้จัดการเครือข่ายองค์กรด้านประชากรข้ามชาติ (Migrant Working Group: MWG) อดิศร เกิดมงคล ในประเด็นสิทธิแรงงาน รวมถึงแรงงานข้ามชาติ (2) ที่ปรึกษาด้านกฎหมายและนักวิจัย คณะกรรมการนักนิติศาสตร์สากล (International Commission of Jurists: ICJ) ผศ.เสาวณีย์  แก้วจุลกาญจน์ ในประเด็นนักปกป้องสิทธิมนุษยชน และการจัดทำ “ร่างพระราชบัญญัติป้องกันการดำเนินคดีเชิงยุทธศาสตร์เพื่อระงับการมีส่วนร่วมของสาธารณชน พ.ศ. ….” หรือคดี “SLAPP” (3) ผู้ประสานงาน และทนายความของมูลนิธิศูนย์ข้อมูลชุมชน ส. รัตนมณี  พลกล้า ในประเด็นการมีส่วนร่วมอย่างแท้จริงของผู้มีส่วนได้เสียที่ได้รับผลกระทบจากกิจกรรมทางธุรกิจต่อสิทธิชุมชน ที่ดิน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และ (4) ผู้ประสานงาน ETOs Watch Coalition ธีระชัย  ศาลเจริญกิจถาวร ในประเด็นการลงทุนข้ามชาติที่ส่งผลกระทบข้ามพรมแดน และปัญหาการอ้างสภาพนิติบุคคลเพื่อหลีกเลี่ยงความรับผิดชอบของผู้ประกอบการ โดยการนำหลักเจาะม่านนิติบุคคล (piercing the corporate veil) มาใช้

               การเสวนาดังกล่าว กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ได้แก่ ศยามล  ไกยูรวงศ์ และปิติกาญจน์  สิทธิเดช พร้อมด้วย ที่ปรึกษาประจำคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ รัตติกุล จันทร์สุริยา เลขาธิการคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ หรรษา หอมหวล และรองเลขาธิการคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ภาณุวัฒน์  ทองสุข เข้าร่วมรับฟังการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นด้วย

               ในช่วงท้าย กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ปิติกาญจน์  สิทธิเดช กล่าวขอบคุณวิทยากรและผู้ร่วมเสวนาที่ได้มาร่วมแลกเปลี่ยนข้อมูลสถานการณ์ ข้อท้าทาย ความคิดเห็น และข้อเสนอแนะอันเป็นประโยชน์สำหรับการขับเคลื่อนประเด็นธุรกิจกับสิทธิมนุษยชนร่วมกัน โดยหลังจากกิจกรรมในครั้งนี้ กสม. จะได้รับฟังข้อมูลจากผู้มีส่วนได้เสียอื่น ๆ ทั้งภาคธุรกิจและภาครัฐอย่างรอบด้าน เพื่อประมวลผลไปสู่การจัดทำข้อเสนอแนะเชิงนโยบายและแนวทางการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายและขับเคลื่อนผ่านข้อมติสมัชชาสิทธิมนุษยชนประจำปี 2568 ต่อไป