เมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2568 สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (สำนักงาน กสม.) จัดการประชุมเพื่อเตรียมการตรวจเยี่ยมเรือนจำ ประจำปี 2568 โดยมีนางสาวปิติกาญจน์  สิทธิเดช นายวสันต์  ภัยหลีกลี้ และผู้ช่วยศาสตราจารย์ สุชาติ  เศรษฐมาลินี กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พร้อมด้วยนายภาณุวัฒน์  ทองสุข รองเลขาธิการคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ประชุมหารือร่วมกับผู้ทรงคุณวุฒิ ได้แก่ นายชาติชาย  สุทธิกลม นายวิทยา  สุริยะวงค์ นายฐานิส  ศรียะพันธ์ และรองศาสตราจารย์ พ.ต.ท. ดร. เกษมศานต์  โชติชาครพันธุ์ ณ ห้องประชุม 605 ชั้น 6 สำนักงาน กสม. และผ่านระบบออนไลน์

            การประชุมครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทบทวนผลการดำเนินงานและผลการตรวจเยี่ยมเรือนจำ ในปี 2567 ซึ่งดำเนินการตรวจเยี่ยมเรือนจำ 3 แห่ง ครอบคลุมเรือนจำชาย เรือนจำหญิง และเรือนจำเฉพาะทาง โดยเน้นการวิเคราะห์ปัญหาด้านสิทธิมนุษยชน เช่น ความแออัดในเรือนจำ การใช้เครื่องพันธนาการ การขังเดี่ยว สภาพความเป็นอยู่ และระบบการร้องเรียน

            ในการนี้ที่ประชุมได้ร่วมพิจารณาและให้ข้อเสนอแนะต่อ แผนการตรวจเยี่ยมเชิงป้องกันและการพัฒนาศักยภาพเรือนจำ ปี 2568 ซึ่งจะดำเนินการระหว่างเดือนพฤษภาคม - สิงหาคม 2568 ในเรือนจำนำร่อง 5 แห่ง และกิจกรรมพัฒนาเรือนจำต้นแบบ 1 ครั้ง โดยมุ่งเน้นการตรวจสอบเชิงป้องกันและพัฒนาแนวทางปฏิบัติที่สอดคล้องกับมาตรฐานสิทธิมนุษยชนสากล โดยมีประเด็นสำคัญของแผนปี 2568 ได้แก่การส่งเสริมสิทธิด้านสุขภาพในเรือนจำ การจำแนกประเภทผู้ต้องขัง โดยเฉพาะผู้ต้องขังระหว่างรอการพิจารณาคดี การจัดการความแออัด การพัฒนาระบบร้องเรียน และการประเมินการใช้เครื่องพันธนาการและการขังเดี่ยวตามพันธกรณีภายใต้อนุสัญญาต่อต้านการทรมาน (CAT)

            การประชุมครั้งนี้นับเป็นก้าวสำคัญของการดำเนินงานตรวจเยี่ยมเชิงป้องกัน ในปี 2568 ที่เน้นการพัฒนางานอย่างมีส่วนร่วม เชิงระบบ และยั่งยืน โดยสำนักงาน กสม. มุ่งมั่นทำหน้าที่ในการตรวจเยี่ยมเชิงป้องกันอย่างเป็นกลาง โปร่งใส และสร้างสรรค์ เพื่อคุ้มครองสิทธิมนุษยชนของผู้ต้องขังและสนับสนุนการพัฒนาระบบราชทัณฑ์ไทยให้ก้าวหน้าไปพร้อมกับหลักสิทธิมนุษยชนสากล ซึ่งที่ประชุมสนับสนุนหลักการให้สำนักงาน กสม. ดำเนินการจัดทำบันทึกความเข้าใจ (Memorandum of Understanding: MoU) ว่าด้วยการตรวจเยี่ยมเชิงป้องกัน ร่วมกับกรมราชทัณฑ์ เพื่อสร้างความร่วมมือและความเข้าใจร่วมกันในระดับนโยบายในเรื่องการตรวจเยี่ยมเชิงป้องกัน รวมทั้งจัดทำคู่มือหรือมาตรฐานการตรวจเยี่ยมเชิงป้องกัน (Standard Operating Procedure: SOP) ร่วมกันโดยสอดคล้องตามมาตรฐานสากล เพื่อให้เกิดการเตรียมความพร้อมและการสร้างความเข้าใจระหว่างกรมราชทัณฑ์ หน่วยงานภายใน และเรือนจำทุกแห่งอย่างทั่วถึง ตลอดจนการฝึกอบรมและเตรียมความพร้อมในมิติสิทธิมนุษยชนและการป้องกันการทรมาน