เมื่อวันที่ 2 - 3 สิงหาคม 2568 สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (สำนักงาน กสม.) ร่วมกับ สำนักงานข้าหลวงใหญ่เพื่อสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ (OHCHR) จัดการประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาศักยภาพสำหรับนักปกป้องสิทธิมนุษยชนในพื้นที่ภาคตะวันออก ภายใต้โครงการขับเคลื่อนนโยบายสำคัญของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) ด้านสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดี ประจำปี 2568 ณ จังหวัดปราจีนบุรี โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งและความรู้ความเข้าใจด้านสิทธิมนุษยชนประเด็นสิ่งแวดล้อม และการป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย โดยมีนักปกป้องสิทธิมนุษยชนและประชาชนในพื้นที่ภาคตะวันออกที่ขับเคลื่อนงานด้านสิ่งแวดล้อมเข้าร่วมกิจกรรม จำนวน 40 คน โดยมีกิจกรรมดังนี้

          การประชุมดังกล่าว นายไพโรจน์  พลเพชร ที่ปรึกษาประจำคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พร้อมด้วยผู้ทรงคุณวุฒิจากสำนักงานข้าหลวงใหญ่เพื่อสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ (OHCHR) มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม (EnLAW) และ Protection International (PI) บรรยายให้ความรู้ร่วมกับการจัดกิจกรรมกลุ่มในประเด็นหลากหลายหัวข้อ ได้แก่ 1) ความหมายของสิทธิมนุษยชนและบทบาทของนักปกป้องสิทธิมนุษยชนในการป้องกันการทรมานและการบังคับสูญหาย 2) กลไกคุ้มครองนักปกป้องสิทธิมนุษยชน 3) ความปลอดภัยและการคุ้มครองนักปกป้องสิทธิมนุษยชน : การวิเคราะห์สถานการณ์และการประเมินความเสี่ยงและภัยคุกคาม 4) ความปลอดภัยและการคุ้มครองนักปกป้องสิทธิมนุษยชน: การลดผลกระทบและการวางแผนการ 5) การทรมาน การปฏิบัติที่ไร้มนุษยธรรม และการบังคับสูญหาย 6) การติดตามและบันทึกการละเมิดสิทธิมนุษยชน โดยเน้นกรณีการทรมาน การปฏิบัติที่ไร้มนุษยธรรม และการบังคับสูญหาย 7) การวิเคราะห์และการรายงานการละเมิดสิทธิมนุษยชน เน้นกรณีการทรมาน การปฏิบัติที่ไร้มนุษยธรรม และการบังคับสูญหาย และ  8 ) การยื่นเรื่องร้องเรียนเกี่ยวกับการละเมิดสิทธิมนุษยชน เน้นกรณีการทรมาน การปฏิบัติที่ไร้มนุษยธรรม และการบังคับสูญหาย โดยมีวิทยากรเป็นที่ปรึกษาประจำ กสม. เจ้าหน้าที่สำนักงาน กสม. และวิทยากรจากหน่วยงานในภาคส่วนอื่นที่เกี่ยวข้อง อาทิ เจ้าหน้าที่ OHCHR มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม (EnLAW) และ Protection International (PI)

          ตลอดระยะเวลาสองวัน ผู้เข้าร่วมประชุมฯ ได้ร่วมกันแบ่งปันประสบการณ์ปัญหาที่เกิดขึ้นในพื้นที่ชุมชนของตนเอง อุปสรรคความท้าทายที่พบเจอ และสิ่งที่ดำเนินการเพื่อแก้ไขปัญหาในบทบาทของนักปกป้องสิทธิมนุษยชน โดยเฉพาะในประเด็นการขยายโครงการเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (Eastern Economic Corridor : EEC) มายังจังหวัดปราจีนบุรี ซึ่งถือเป็นการละเมิดสิทธิชุมชนอย่างรุนแรง และกระบวนการจัดทำผังเมืองยังขาดการมีส่วนร่วมจากประชาชนอย่างสิ้นเชิง สิ่งเหล่านี้ได้นำไปสู่การคุกคามข่มขู่นักปกป้องสิทธิในพื้นที่จากกลุ่มนายทุนและผู้มีอิทธิพล

          คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ เห็นความสำคัญของนักปกป้องสิทธิมนุษยชนที่ต้องเผชิญกับความเสี่ยงว่าจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องอาศัยความรู้ กฎหมาย และระบบสนับสนุนต่างๆ เพื่อให้นักปกป้องสิทธิมนุษยชนสามารถปฏิบัติงานได้อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ ทั้งนี้ สำนักงาน กสม. ได้ประชาสัมพันธ์ช่องทางการร้องเรียนและติดต่อ กสม. รวมทั้งกลไกการประสานการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเมื่อเกิดกรณีที่นักปกป้องสิทธิมนุษยชนถูกละเมิดหรือถูกคุกคาม ซึ่งเป็นการให้ความช่วยเหลืออย่างรวดเร็วและทันท่วงทีเมื่อเกิดกรณีฉุกเฉิน