เมื่อวันที่ 30 กรกฎาคม 2568 ที่ห้องประชุมชั้น 2 อาคารศูนย์ราชการจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ตึกชางลี) อำเภอเมือง จังหวัดยะลา นางสาวรตญา  กอบศิริกาญจน์ รองเลขาธิการคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติในฐานะประธานคณะทำงานขับเคลื่อนการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนในจังหวัดชายแดนภาคใต้ และเจ้าหน้าที่สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติพื้นที่ภาคใต้ (สำนักงาน กสม. พื้นที่ภาคใต้) เข้าร่วมเป็นเกียรติในพิธีเปิดและร่วมสังเกตการณ์กิจกรรมการตรวจสารพันธุกรรม (DNA) และการอบรมเพื่อสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับงานทะเบียนราษฎรให้แก่ประชาชนผู้เข้าร่วมโครงการในประเทศ ครั้งที่ 2 ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 ซึ่งจัดขึ้นระหว่าง วันที่ 30 - 31 กรกฎาคม 2568 โดยมีนายเสกสิทธิ์  สวรรยาธิปัติ ผู้ช่วยเลขาธิการศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้เป็นประธานในพิธีเปิด

          กิจกรรมดังกล่าวเป็นความร่วมมือระหว่าง ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศอ.บต.) สำนักงาน กสม. กรมการปกครอง สถาบันนิติวิทยาศาสตร์ สถานกงสุลใหญ่ ณ เมืองโกตาบารู และคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ เพื่อร่วมกันขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาคนไทยไร้สัญชาติ หรือบุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎรในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ (นราธิวาส ปัตตานี ยะลา สงขลา และสตูล) และในประเทศมาเลเซีย ซึ่งปัญหาบุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎรหรือไร้สัญชาติเกิดจากการตกสำรวจ การไม่ได้แจ้งเกิด ความยากจน ความเชื่อเฉพาะถิ่น การถูกทอดทิ้ง และการไม่มีเอกสารทางราชการ ส่งผลให้ไม่สามารถเข้าถึงสิทธิ เสรีภาพ และการบริการขั้นพื้นฐานต่าง ๆ จากรัฐ อย่างเท่าเทียมกับประชาชนที่มีสัญชาติไทย อาทิ สิทธิในการได้รับการรักษาพยาบาล สิทธิการเข้ารับการศึกษาขั้นพื้นฐาน สิทธิในทรัพย์สิน เสรีภาพในการประกอบอาชีพการงาน เสรีภาพในการเดินทาง เป็นต้น ทำให้ ศอ.บต. สำนักงาน กสม. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ดำเนินการตรวจพิสูจน์สารพันธุกรรม (DNA) ให้กับคนไทยไร้สัญชาติ หรือบุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎร เพื่อประกอบการเพิ่มชื่อบุคคลในทะเบียนราษฎร ตั้งแต่ปี 2560 เป็นต้นมาได้ดำเนินการตรวจพิสูจน์สารพันธุกรรม (DNA) ให้กับคนไทยไร้สัญชาติหรือบุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎรเพื่อประกอบการเพิ่มชื่อบุคคลในทะเบียนบ้านและออกบัตรประจำตัวประชาชนแล้วทั้งหมดจำนวน 2,706 คน แบ่งเป็นในพื้นที่ 5 จังหวัดชายแดนภาคใต้ จำนวน 2,353 คน และในประเทศมาเลเซีย จำนวน 353 คน โดยกิจกรรมในวันนี้ มีคนไทยไร้สัญชาติหรือบุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎรหรือผู้ร้องขอมีบัตรประจำตัวประชาชนเจ้าร่วมกิจกรรม จำนวน 313 คน และบุคคลอ้างอิง จำนวน 231 คน รวมจำนวน 544 คน ซึ่งจะได้ดำเนินการเก็บตัวอย่างเพื่อตรวจพิสูจน์สารพันธุกรรม (DNA) โดยสถาบันนิติวิทยาศาสตร์ กระทรวงยุติธรรมต่อไป

          ทั้งนี้ คณะทำงานขับเคลื่อนการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนในจังหวัดชายแดนภาคใต้ (คณะทำงานร่วมระหว่างสำนักงาน กสม. และ ศอ.บต.) จะได้รวบรวมข้อมูลเพื่อจัดทำข้อเสนอแนะมาตรการหรือแนวทางในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนเพื่อช่วยเหลือ และแก้ไขปัญหาให้กับคนไทยไร้สัญชาติหรือบุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎรในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้และในประเทศมาเลเซีย เพื่อเสนอต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต่อไป