เมื่อที่ 3 พฤศจิกายน 2565 ที่ห้องประชุม 606 ชั้น 6 สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ และผ่านระบบออนไลน์ (Zoom meeting) นางสาวศยามล ไกยูรวงศ์ และนางปรีดา คงแป้น กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ นางสาวมณีรัตน์ มิตรปราสาท และนายไพโรจน์ พลเพชร ที่ปรึกษาประจำคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พร้อมด้วยนางสาวรตญา กอบศิริกาญจน์ และนางหรรษา บุญรัตน์ รองเลขาธิการคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ และเจ้าหน้าที่สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ประชุมร่วมกับภาคีเครือข่ายสมัชชาองค์กรเอกชนด้านการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ในการขับเคลื่อนประเด็นสิทธิชุมชนจากงานสมัชชาสิทธิมนุษยชนเพื่อวางแผนในการขับเคลื่อนประเด็นสิทธิชุมชนจากงานสมัชชาสิทธิมนุษยชนร่วมกัน
สืบเนื่องจากสำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (สำนักงาน กสม.) ได้จัดงาน “สมัชชาสิทธิมนุษยชน : เหลียวหลังแลหน้า 2 ทศวรรษ กสม.” เมื่อวันที่ 1 - 2 กันยายน 2565 ณ โรงแรมเซ็นทรา บาย เซ็นทาราศูนย์ราชการและคอนเวนชันเซ็นเตอร์ แจ้งวัฒนะ ที่ผ่านมา โดยมีการเสวนาเกี่ยวกับสถานการณ์ปัญหาสิทธิมนุษยชน และแนวทางแก้ไข โดยมีการแบ่งกลุ่มห้องย่อยในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนรายประเด็นในรูปแบบสมัชชาสิทธิมนุษยชนร่วมกัน ซึ่งภายหลังมีการประกาศข้อมติสมัชชาสิทธิมนุษยชนในเรื่องการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิทางสิ่งแวดล้อม ที่มุ่งเน้นการแสวงหาความร่วมมือกับทุกภาคส่วนในการปรับปรุงกฎหมาย นโยบาย และแนวปฏิบัติด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมทั้งระบบให้สอดคล้องกับหลักการสิทธิชุมชนและสิทธิทางสิ่งแวดล้อม จึงได้มีการจัดประชุมกับภาคีเครือข่ายเพื่อวางแผนในการขับเคลื่อนประเด็นสิทธิชุมชนจากงานสมัชชาสิทธิมนุษยชนร่วมกันต่อไป
ในการนี้ ผู้แทนสมัชชาองค์กรเอกชนด้านการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ได้ระบุว่าปัญหาด้านสิทธิชุมชนและสิทธิในทรัพยากรธรรมชาติ เป็นปัญหาในเชิงโครงสร้าง โดยมีข้อเสนอเพื่อขับเคลื่อนประเด็นสิทธิชุมชนและสิทธิทางสิ่งแวดล้อมร่วมกัน เช่น การพัฒนากลไกความร่วมมือระหว่างหน่วยงาน การทบทวนและประเมินสถานการณ์ในภูมิภาค การสร้างความรู้ความเข้าใจให้แก่ชุมชนและนักปกป้องสิทธิมนุษยชนจากการถูกคุกคาม และรวมถึงการร่วมจัดทำข้อเสนอสาธารณะเชิงนโยบายหรือแนวทางการปรับปรุงกฎหมายในส่วนที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนการสื่อสารสาธารณะสร้างสำนึกคนในสังคมให้ตระหนักถึงความสำคัญของสิทธิมนุษยชน
นางสาวศยามล ไกยูรวงศ์ กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ กล่าวในการประชุมว่า คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) มีหน้าที่และอำนาจในการให้เสนอแนะมาตรการหรือแนวทางในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนต่อรัฐสภา คณะรัฐมนตรี และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ตลอดทั้งการแก้ไขปรับปรุงกฎหมาย กฎ ระเบียบ หรือคําสั่งใด ๆ เพื่อให้สอดคล้องกับหลักสิทธิมนุษยชนซึ่งต้องอาศัยข้อมูลในเชิงพื้นที่จากเครือข่ายเป็นกำลังสำคัญในการผลักดันข้อเสนอแนะดังกล่าว โดยปัจจุบันมีแผนการดำเนินการภายใต้โครงการความร่วมมือระหว่างคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ กรอบความร่วมมือระหว่างสถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งชาติในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (SEANF) และ คณะกรรมาธิการระหว่างรัฐบาลอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชน (AICHR) ในการจัดทำโครงการกรอบการปฏิบัติงานอาเซียนว่าด้วยสิทธิทางสิ่งแวดล้อม โดยมีกิจกรรมประกอบด้วยการเสริมสร้างความเข้มแข็งของการขับเคลื่อนประเด็นสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดีและสิทธิชุมชนในประเทศไทย การสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมจากภาคส่วนต่าง ๆ และผู้มีส่วนได้เสียในบริบทของสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดี และสิทธิชุมชนเพื่อรวบรวม สังเคราะห์จัดทำกรอบการปฏิบัติงานระดับอาเซียนว่าด้วยสิทธิทางสิ่งแวดล้อม
ทั้งนี้ ที่ประชุมมีข้อเสนอให้มีการผสานความร่วมมือระหว่างหน่วยงานและภาคีเครือข่ายเพื่อดำเนินการตามข้อเสนอแนะดังกล่าว บรรจุในแผนปฏิบัติงานของแต่ละหน่วยงานโดยจะมีการนัดหมายประชุมหารือในรายละเอียดต่อไป