เมื่อวันที่ 21 กรกฎาคม 2565 เวลา 14.00-16.00 น. ที่ห้องประชุม 704 สำนักงาน กสม. นางสาวพรประไพ กาญจนรินทร์ ประธานกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พร้อมด้วยผู้ช่วยศาสตราจารย์สุชาติ เศรษฐมาลินี นางสาวศยามล ไกยูรวงศ์ กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ นางรัตติกุล จันทร์สุริยา ที่ปรึกษาประจำคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ นายภาณุพันธ์ สมสกุล ผู้อำนวยการสำนักเฝ้าระวังและประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชน และเจ้าหน้าที่สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ประชุมหารือและรับฟังสถานการณ์ภาพรวมการลงทุนข้ามพรมแดนของไทยในต่างประเทศ ร่วมกับคณะทำงานติดตามความรับผิดชอบของการลงทุนข้ามพรมแดน สำหรับการลงทุนข้ามพรมแดนถือเป็นประเด็นสำคัญในการขับเคลื่อนตามแผนปฏิบัติการระดับชาติว่าด้วยธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน โดยที่ผ่านมาการเข้าไปลงทุนในต่างประเทศหรือการลงทุนข้ามพรมแดนในโครงการขนาดใหญ่ของรัฐวิสาหกิจและภาคเอกชนของไทย อาจก่อให้เกิดผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมและสิทธิของชุมชนโดยรอบโครงการ หลายกรณีที่เกิดขึ้นนำมาสู่การร้องเรียนต่อคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) เพื่อขอให้ตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนจากการลงทุนข้ามพรมแดน ซึ่ง กสม. ได้จัดทำรายงานผลการตรวจสอบและข้อเสนอแนะไปยังรัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้มีการดำเนินการตามหลักความรับผิดชอบข้ามพรมแดน และปฏิบัติตามหลักการชี้แนะว่าด้วยธุรกิจกับสิทธิมนุษยชนของสหประชาชาติ (UN Guiding Principles on Business and Human Rights : UNGPs)
ทั้งนี้ ที่ประชุมได้กล่าวถึงสถานการณ์เกี่ยวกับการลงทุนข้ามพรมแดนที่ยังส่งผลกระทบต่อสิทธิมนุษยชน รวมทั้งพัฒนาการและข้อท้าทายที่มีส่วนช่วยผลักดันให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกำหนดนโยบายและมาตรการในการกำกับติดตามการลงทุนข้ามพรมแดนของไทยในต่างประเทศให้ตระหนักถึงหลักสิทธิมนุษยชนมากขึ้น เช่น การมีแผนปฏิบัติการระดับชาติว่าด้วยธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน การจัดตั้งคณะอนุกรรมการขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการระดับชาติว่าด้วยธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน ซึ่งมีอำนาจให้ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะเพื่อแก้ไขปัญหาในกรณีที่มีการร้องเรียนจากการดำเนินธุรกิจ ทั้งกรณีจากการลงทุนในประเทศและในต่างประเทศ เป็นต้น นอกจากนี้ คณะทำงานฯ ยังได้นำเสนอข้อห่วงกังวลและผลกระทบจากการลงทุนข้ามพรมแดนหรือการให้เงินกู้ในโครงการของประเทศเพื่อบ้าน อาทิ กรณีสร้างเขื่อนกั้นแม่น้ำโขงใน สปป.ลาว ซึ่งหลายโครงการอยู่ใกล้พรมแดนของไทย รวมทั้งเสนอความคิดเห็นให้ กสม. ดำเนินการติดตาม ตรวจสอบกรณีผลกระทบที่เกิดจากการลงทุนข้ามพรมแดนอย่างต่อเนื่อง ซึ่งข้อมูลจากการประชุมดังกล่าว กสม. จะรวบรวมเพื่อดำเนินการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนตามอำนาจหน้าที่ที่เกี่ยวข้องเพื่อต่อไป